Uniek Clerinx Orgel


Waarom dit project?

Al in 2006 waren er plannen om het huidige koororgel van de Nicolaaskerk in Heythuysen te vervangen door een groter instrument met meer klankkleurmogelijkheden. Destijds bleken de beschikbare instrumenten echter niet aan de eisen/verwachtingen te voldoen.

In 2021 heeft dhr. Jacques van der Aart contact gezocht met Verschueren Orgelbouw en dhr. Rogér van Dijk van de Katholieke Klokken- en Orgelraad om te inventariseren welke mogelijk interessante instrumenten in aanmerking zouden komen voor overplaatsing in onze S. Nicolaaskerk.

Het kerkbestuur heeft beslag weten te leggen op een 'vrijgekomen' 19de eeuws monumentaal orgel uit de Stevenskerk te Nijmegen, omstreeks 1848 gebouwd door de Belgische orgelbouwer Clerinx met gebruikmaking van een ouder orgelmeubel.

Het orgel zal iets speciaals te bieden hebben aangezien het meer mogelijkheden in klankkleur en draagkracht heeft en daarmee bijdragen aan de uitstraling van de kerk en haar toekomstige mogelijkheden. Een ander belangrijk aspect in de keuze voor een vervangend instrument in de kerkruimte is het feit dat dit past in de ambitie van het kerkbestuur om de ruimte naast de liturgie ook voor andere, met name culturele doeleinden te gebruiken, zoals bijvoorbeeld tentoonstellingen, lezingen en concerten. Een goed orgel, zowel solistisch als in samenspel met andere instrumenten, zang enz. kan hieraan een waardevolle bijdrage leveren. Bovendien kan het een waardevolle aanvulling vormen op het orgelbestand binnen het Leudal. Het orgel kan met normaal regulier onderhoud nog tot in lengte van jaren functioneren.

In het kader van overplaatsing zal het instrument op onderdelen moeten worden gerestaureerd. Het bleek mogelijk om het in het orgel aanwezige Verschueren-pijpwerk vrijwel geheel te vervangen door passend Clerinx-pijpwerk uit de bouwtijd van het orgel. Zodoende bestaan nu tien van de elf registers uit historisch materiaal. Behalve het herstel van dit pijpwerk omvatten de werkzaamheden tevens het technisch en cosmetisch herstel van het instrument.

Het slagen van het project was allereerst afhankelijk van het verkrijgen van de monumentale status voor het orgel. In oktober dit jaar is deze status verleend en het project als haalbaar beschouwd. Inmiddels heeft de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) een substantiële subsidie toegezegd. Tevens heeft de provincie Limburg een mooie subsidie toegekend. Er zal door de commissie een sponsoractie op touw worden gezet om het resterende bedrag bij elkaar te krijgen. Ook zullen andere fondsen aangeboord worden. Het is alleszins de bedoeling van de commissie om het budgetneutraal te werken. Dat wil zeggen dat in het kader van het nieuwe orgel geen middelen aan de parochie zullen worden onttrokken.

Enkele vrijwilligers hebben al zeer veel werk verzet. Zo is de gehele oude verflaag van het orgel verwijderd. Ja..., het orgel was geschilderd met latex! Ook is de onderkast is flink onderhanden genomen, er zijn o.a. nieuwe panelen in geplaatst. In januari 2024 zal  Verschueren Orgelbouw starten met de restauratie van het instrument in 2024. Het ligt in de bedoeling dat het orgel rond september gereed is voor plaatsing in de Nicolaaskerk. Dat zal enkele maanden in beslag nemen. We hopen dat het Clerinx orgel vanaf december 2024 zijn prachtige klanken kan laten horen in de Nicolaaskerk!

U kunt de Commissie Uniek Clerinx Orgel mailen via: uniekorgel@gmail.com


Orgelbouwer Clerinx

Jan "Arnold" Clerinx (Sint Truiden, 3 augustus 1816 - aldaar, 15 november 1898) was een Belgische orgelbouwer. Hij is vooral bekend omwille het door hem in 1847 gepatenteerde systeem waardoor een aantal registers op meerdere manualen gebruikt kunnen worden. een aantal van de door Clerinx gebouwde orgel zijn beschermd als monument.

Arnold Clerinx werd geboren als zoon van een tingieter in Sint Truiden. Mogelijk is hij in contact gekomen met de wereld van de orgelbouw via de tinnegieterij van zijn vader omdat metalen orgelpijpen van tin worden gemaakt of van een legering van lood en tin. Clerinx volgde aanvankelijk een opleiding als uurwerkmaker maar ging daarna in de leer bij orgelbouwer Pieter-Adam van Dinter. Tussen 1843 en 1187 bouwde hij ruim 100 orgels, voornamelijk voor kerken in het bisdom Luik. Clerinx had een werkplaats in het stadscentrum van Sint-Truiden. In zijn beste periode, tussen 1847 en 1867, had hij er tot 20 mensen in dienst.



Dit project is mede mogelijk gemaakt door subsidie van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), Provincie Limburg en de bijdrage van sponsoren.



Foto's

1. De demontage in Nijmegen, november 2021


2. De werkzaamheden aan de orgelkas


3. De restauratie van het pijpwerk


4. De restauratie van de balg


5. De restauratie van de windlades


6. Klavieren

De manuaal- en de pedaalklavieren worden nieuw gebouwd.

 


7. Huisopbouw bij Verschueren

Alvorens het orgel straks in de Nicolaaskerk geplaatst zal gaan worden, wordt het in zijn geheel opgebouwd in de werkplaats van Verschueren. Deze proefopbouw is half november gestart.

 


8. Werkzaamheden in de kerk

 

Omdat het Clerinx orgel groter is dan het vorige moet het koorpodium vergroot worden. tevens moet er een betonnen vloer worden gestort als fundament voor het nieuwe instrument.

9. Overige foto's



Flyer

Bekijk hier de flyer, uitgebracht door de Commissie Uniek Clerinx Orgel. Klik op de afbeeldingen om ze te vergroten.


Hoe mooi is dit?......

maquette: Jacques van der Aart